جرایم شامل سوء پیشینه مواردی هستند که شخص به موجب انجام آن ها، علاوه بر حکم مجازات اصلی به یکی از محکومیت های مندرج در ماده ۲۵ قانون مجازات هم به عنوان مجازات تبعی محکوم شود. در این گونه موارد فرد برای یک بازه زمانی مشخص از برخی حقوق اجتماعی مانند استخدام در دستگاه ها و ادرات دولتی، پذیرش در برخی شرکت های خصوصی، عضویت در هیئت مدیر شرکت ها و موارد این چنینی دیگر، محروم خواهد شد. از این رو بسیار اهمیت دارد که بدانید سوء پیشینه شامل چه جرایمی است و از انجام آن ها امتناع ورزید. بسته به نوع جرمی که موجب سوء پیشینه می گردد، مدت محرومیت از حقوق اجتماعی بین ۲ تا ۷ سال متغییر است. البته دقت داشته باشید که این مدت بعد از اجرای حکم اصلی آغاز می شود. برای مثال، در صورتی که فرد با انجام یک جرم شامل سوء پیشینه به ۱۵ سال حبس محکوم شده باشد، زمان محرومیت وی از روز پایان حکم اصلی و آزادی آغاز خواهد شد.
ذکر این نکته هم الزامی است که همه جرایم سوء پیشینه کیفری ندارند. مثلا ممکن است شما با انجام یک جرم مدتی هم زندانی شوید، اما هیچ سوء پیشینه ای در پرونده شما ثبت نخواهد شد. بنابراین افراد با اطلاع از این که کدام جرایم سوء پیشینه کیفری ندارند ، می توانند این موارد را از جرایم مشمول سوء پیشینه جداسازی کنند. از آن جایی که برای بسیاری از امورات مختلف مانند استخدام در شرکت های دولتی یا حتی اخذ ویزا و روادید از شما درخواست گواهی عدم سوء پیشینه می شود، آشنایی با جرایمی که موجب ایجاد سوء پیشینه می شوند، اهمیت زیادی دارد. به همین خاطر، در این مقاله قصد داریم به بررسی جرایم شامل سوء پیشینه پرداخته و مدت زمان محرومیت از حقوق اجتماعی برای هر کدام را بیان کنیم. هم چنین، جرایمی که شامل سوء پیشینه کیفری نمی شوند را بررسی خواهیم کرد تا اطلاعات کاملی در این زمینه به دست آورید. پس تا انتها با ما همراه باشید.
جرایم شامل سوء پیشینه
همان گونه که اشاره کردیم بر اساس ماده ۲۵ قانون مجازات های اسلامی، برخی جرایم عمدی علاوه بر مجازات اصلی، یک سری مجازات تبعی را هم به دنبال دارند. به عبارت دیگر، با اجرای حکم اصلی یک سری مجازات ها به صورت خودکار به تبع آن اجرا خواهند شد و سوء پیشینه برای مجرم ثبت می گردد. اما سوال این جا است که سوء پیشینه شامل چه جرایمی است و چه مجازات تبعی را برای فرد به دنبال دارد. دقت کنید که تعداد زیادی از جرایم در این دسته قرار گرفته و از تنوع بالایی برخوردارند. بنابراین نوع مجازت تبعی و مدت زمان محرومیت از حقوق اجتماعی بسته به نوع جرم متفاوت می باشد. از آن جایی که دریافت گواهی عدم سوء پیشینه برای امورات گوناگون از جمله استخدام در ادارات دولتی یا خصوصی، عضویت در هیئت مدیره شرکت ها، دریافت ویزا و روادید حائز اهمیت است، در این بخش به جرایم دارای سوء پیشینه می پردازیم. در ادامه هم بیان خواهیم کرد که کدام جرایم سوء پیشینه کیفری ندارند.
کدام جرایم شامل سوء پیشینه هستند؟
برای پاسخ به این سوال که کدام دسته از جرایم شامل موجب ثبت سوء پیشینه در پرونده افراد می شوند، باید به سراغ قانون ۲۵ مجازات های اسلامی برویم که این موارد را به صورت کامل توضیح داده است. این ماده از قانون مجازات هم جرایم موجب ایجاد سوء پیشینه و هم مدت زمان محرومیت از حقوق اجتماعی در صورت انجام هر نوع جرم را بیان می کند. اصل قانون ۲۵ مجازات های اسلامی در زمینه جرایم شامل سوء پیشینه به شرح ذیل می باشد:
"محکومیت قطعی کیفری در جرائم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده، محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی، محروم می کند:
- 1الف- هفت سال در محکومیت به مجازات های سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی.
- 2ب- سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد، نفی بلد و حبس تا درجه چهار.
- 3پ- دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده، نصف دیه مجنی علیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه پنج."
بر اساس این ماده قانون مجازات های اسلامی، می توانید بفهمید سوء پیشینه شامل چه جرایمی است . به شرط آن که بدانید هر یک از مجازات های فوق برای چه جرایمی صادر می شوند. از آن جایی که مردم عموما شناخت بیش تری از جرایم نسبت به مجازات تعیین شده برای آن دارند، ذکر مثال می تواند به درک جرایمی که باعث ایجاد سوء پیشینه می شوند، کمک کند. به همین خاطر، در این بخش برخی از جرایمی که هر یک از مجازات های بالا را در پی داشته و موجب ثبت سوء پیشینه می شوند را برای تان آورده ایم. در ادامه هم به بیان این موضوع می پردازیم که کدام جرایم سوء پیشینه کیفری ندارند تا امکان مقایسه آن ها را داشته باشید. به هر حال، برخی از مهم ترین جرایمی که مجازت های فوق و سوء پیشینه را به دنبال دارند، عبارتند از:
- جرایمی که مجازات آن ها قصاص است مانند قتل و حمل مواد مخدر
- جرایمی که مجازات آن ها حبس ابد باشد مثل مرتکب شدن به سرقت حدی برای مرتبه سوم
- جرایمی که مجازات آن ها قطع عضو اشخاص است مانند مرتکب شدن به سرقت حدی برای مرتبه اول و دوم
- جرایمی که مجازات آن ها قصاص عضو باشد از جمله مرتکب شدن به جرمی که سبب قطع عضو شخص دیگری گردد
- جرایمی مانند محاربه که مرتبط با نفی بلد هستند
- جرایمی که مجازات آن ها حبس های تا درجه پنج می باشد مثل آدم ربایی
- جرایمی که مجازات شان شلاق حدی است مانند زنا و شراب خوردن
سوء پیشینه شامل چه جرایمی است
در بخش قبل جرایم شامل سوء پیشینه را بر مبنای ماده ۲۵ قانون مجازات های اسلامی توضیح دادیم. هم چنین، به بیان مثال هایی از این جرایم پرداختیم تا شناخت کاملی از آن ها به دست آورده و تا حد امکان از انجام چنین جرایمی خودداری کنید. همان طور که گفتیم، قانون مجازات های اسلامی این دسته از جرایم را بر مبنای مجازاتی که برای شان تعیین می شود، مشخص نموده است. از این رو تعداد زیادی از جرایم در هر دسته قرار گرفته و امکان معرفی همه موارد وجود ندارد. بهترین راه برای اطلاع از این که سوء پیشینه شامل چه جرایمی است ، بررسی مجازات های تعیین شده در ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی می باشد. در صورتی که بدانید هر یک از این مجازات ها برای چه جرایمی اجرا می شوند، می توانید این موارد را در گروه جرایمی که شامل سوء پیشینه هستند، قرار دهید.
کدام جرایم سوء پیشینه کیفری ندارند
تا این جای کار توضیحات لازم را در مورد این که چه جرایمی منجر به ثبت سوء پیشینه در پرونده افراد می شوند، ارائه دادیم. اما باید دقت داشته باشید که انجام همه جرایم منجر به ایجاد سوء پیشینه نخواهد شد. در همین راستا، ممکن است با این سوال مواجه شوید که کدام جرایم سوء پیشینه کیفری ندارند . در یک تقسیم بندی کلی، می توان جرایمی که انجام آن ها موجب ثبت سوء پیشینه در پرونده افراد نمی شود را شامل موارد زیر دانست:
- جرایم دارای حبس تعزیری درجه شش و هفت و هشت؛ یعنی جرایمی که به ترتیب حبس از ۶ ماه تا ۲ سال، ۳ ماه تا ۶ ماه و حبس تا ۳ ماه دارند. هم چنین جرایم تعزیری درجه یک تا هشت که مجازاتی غیر از حبس دارند، مگر جرایمی که دارای مجازات سالب حیات باشند.
- جرایمی که شخص در معرض اتهام آن ها قرار گرفته اما تبرئه شده است.
- جرایمی که فرد در معرض اتهام و محکومیت به آن ها است، اما هنوز حکم قطعی برای او صادر نشده باشد.
- جرایم غیر عمدی مانند تصادف، تخلفات رانندگی، ضرب و جرح غیر عمدی.
ایا جزای نقدی سوء پیشینه محسوب می شود
حال که با جرایم شامل سوء پیشینه و جرایمی که سوء پیشینه کیفری ندارند آشنا شده اید، وقت آن رسیده تا به یکی دیگر از سوالات رایج در این زمینه پاسخ دهیم. بسیاری از افراد با این پرسش مواجه می شوند که آیا محکومیت به جزای نقدی سوء پیشینه محسوب می شود یا خیر. در این رابطه باید بگوییم که با بررسی ماده ۲۵ قانون مجازات های اسلامی، جزای نقدی در میان مجازات هایی که موجب ایجاد سوء پیشینه می شوند، قرار ندارد. از این رو می توان گفت که صرف مجازات به پرداخت جزای نقدی، سوء پیشینه ای برای فرد ثبت نخواهد شد. البته اگر جزای نقدی به همراه یکی از مجازات های ماده ۲۵ قانون صادر شود، در سابقه کیفری فرد ثبت خواهد شد. این که سوء پیشینه شامل چه جرایمی است را در بخش های قبل بیان کرده ایم.
آیا دعوا باعث سوء پیشینه میشود
بسیاری از افراد می خواهند بدانند که دعوا باعث سوء پیشینه میشود یا خیر. باز هم باید بگوییم که بر اساس ماده ۲۵ قانون مجازات های اسلامی، نوع مجازات است که تعیین می کند جرم شامل سوء پیشینه شود یا نه. به همین خاطر، پاسخ به این سوال که آیا دعوا باعث سوء پیشینه می شود، کاملا به شدت آن و مجازاتی که از سوی مرجع قضایی برای طرفین تعیین می شود، بستگی دارد. با توجه به این که اکنون می دانید کدام جرایم سوء پیشینه کیفری ندارد و کدام موارد موجب ثبت سوء پیشینه می شوند، با توجه به نوع مجازاتی که برای دعوا تعیین می شود، می توانید بدانید مشمول سابقه کیفری خواهد بود یا خیر. برای مثال، در صورتی که فرد در دعوا به یک عضو طرف دیگر آسیب رسانده و محکوم به قصاص عضو گردد، این جرم شامل سوء پیشینه خواهد بود.
به آن دسته از جرایم که در ماده ۲۵ قانون مجازات به آن ها اشاره شده و علاوه بر مجازات اصلی، مجازات تبعی دیگری هم به دنبال دارند، جرایم شامل سوء پیشینه گفته می شود. افراد با انجام چنین جرایمی علاوه بر اجرای حکم مجازات اصلی، از یک سری حقوق اجتماعی مانند استخدام در ادارات دولتی یا دریافت ویزا و روادید هم محروم خواهند شد. تاثیر سوء پیشینه در استخدام را در این خصوص بخوانید. مدت محرومیت از این حقوق کاملا بستگی به نوع جرم دارد. چرا که مدت زمان مذکور به صورت کامل برای انواع مجازات در ماده ۲۵ قانون مربوطه بیان شده است. با توجه به اهمیت موضوع، در این جا توضیح دادیم که سوء پیشینه شامل چه جرایمی است.
-
تنها در صورتی که جزای نقدی به همراه یکی از مجازات های ماده ۲۵ قانون صادر شود، در سابقه کیفری فرد ثبت خواهد شد. در غیر این صورت جزای نقدی در میان مجازات هایی که موجب ایجاد سوء پیشینه می شوند، قرار ندارد.
-
خیر. جرایم دارای حبس تعزیری درجه شش و هفت و هشت؛ یعنی جرایمی که به ترتیب حبس از ۶ ماه تا ۲ سال، ۳ ماه تا ۶ ماه و حبس تا ۳ ماه دارند، شامل سوء پیشینه کیفیر نمیشوند.
-
اصل این قانون به این صورت است که، محکومیت قطعی کیفری در جرائم عمدی، پس از اجرای حکم یا شمول مرور زمان، در مدت زمان مقرر در این ماده، محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی، محروم می کند.